Τα διαχρονικά κουταλάκια

Του Γιώργου Φενερλή


Επί χρόνια αποτελούσαν το μοναδικό τεχνητό δόλωμα στην ελαφριά συρτή με μάλιστα εκπληκτικά αποτελέσματα. Στο spinning χρησιμοποιούνται εδώ και πολλά χρόνια στο εξωτερικό για ψάρεμα στην θάλασσα αλλά και στα γλυκά νερά. Στην χώρα μας υπάρχουν αρκετά κουτάλια που είναι κατάλληλα για χρήση από την ακτή. Ας τα γνωρίσουμε, λοιπόν…



Ένα πλεονέκτημα που μας δίνουν τα κουτάλια στην τεχνική του spinning είναι η αδιαμφισβήτητη μακρινή ρίψη κάτω από όλες τις καιρικές συνθήκες σε σχέση με όλα τα άλλα τεχνητά δολώματα. Τα τελευταία αν δεν προσθέσουμε στην αρματωσιά μας κάποιο βαρίδι τύπου ελιάς ή κάποια μπομπάρδα είναι αδύνατο να ψαρευτούν σε αξιοπρεπείς αποστάσεις σε μια ταραγμένη θάλασσα. Έτσι πολλές φορές τα κουτάλια μας επιτρέπουν να φτάσουμε μακριά και να μεγαλώσουμε την εμβέλεια της ψαρεύτρας μας, δελεάζοντας όλα εκείνα τα ψάρια που βλέπουμε να κυνηγούν αλλά δεν τα φτάνουμε. Κάτω από αυτό το πρίσμα, δημιουργείται στον καθένα που ασχολείται με το spinning η ανάγκη για μια συλλογή από διαφορετικά μεγέθη κουταλιών. Τώρα θα μου πείτε : τόσα κουβαλάμε μαζί μας, πρέπει να κουβαλάμε και κουτάλια; Δυστυχώς στο spinning δεν υπάρχει ένα τεχνητό δόλωμα που να μπορεί να ανταπεξέλθει σε όλες τις καταστάσεις και να απευθύνεται σε όλα τα ψάρια οπότε πρέπει να διαθέτουμε στην «φαρέτρα» μας τόσα βέλη, όσα θα μας εξασφαλίζουν τις περισσότερες πιθανότητες επιτυχίας. Όλα είναι χρήσιμα και αν θα έπρεπε να αποκλείσουμε κάποιο από τις θήκες των τεχνητών μας, αυτό σίγουρα δεν θα έπρεπε να είναι τα κουτάλια.



Τύποι και μεγέθη

Στο εμπόριο θα συναντήσετε μια μεγάλη ποικιλία από κουτάλια σε διαφορετικά σχήματα και μεγέθη. Δεν είναι όμως όλα κατάλληλα για το spinning αφού τα περισσότερα δεν έχουν βάρος και έχουν κατασκευαστεί για τις ανάγκες της ελαφριάς συρτής. Προτού επικεντρωθούμε σε αυτά που είναι κατάλληλα για το spinning πρέπει να αναφέρω ότι οποιοδήποτε κουτάλι που κάνει για ελαφριά συρτή μπορεί να ψαρευτεί με spinning εάν χρησιμοποιήσουμε μπομπάρδα, buldo ή βαρίδι. Αλλά ας ασχοληθούμε με αυτά που μπορούν να ψαρευτούν χωρίς κάποιο πρόσθετο βάρος.

Δυο εταιρίες που κατασκευάζουν κουτάλια για spinning και εισάγονται στην χώρα μας είναι η Halco και η Luhr Jensen. Η πρώτη διαθέτει αρκετά μεγάλη γκάμα ενώ η δεύτερη διαθέτει ένα μόνο μοντέλο, το διαβόητο σε όσους γνωρίζουν Krocodile. Το τελευταίο παράγεται σε μια απίστευτη γκάμα μεγεθών που ξεκινάει από τα πέντε γραμμάρια και καταλήγει στα… διακόσια γραμμάρια. Όμως στην χώρα μας δεν θα βρείτε εύκολα αυτήν την ποικιλία καθώς δεν έχουν εισαχθεί όλα τα μεγέθη. Παρόλα αυτά θα βρείτε, αν ψάξετε, κάποια που αγγίζουν τα εκατό γραμμάρια. Το ελαφρά κυρτωμένο σχήμα του, του δίνει κίνηση ψαριού που κολυμπά με μεγάλα ανοίγματα της ουράς ενώ η ταχύτητα ανάκτησης που ενεργοποιεί αυτήν την κίνηση ξεκινάει από αργό σταθερό μάζεμα.

Το μειονέκτημα του είναι η κακή αεροδυναμική του σχεδίαση, ως κουτάλι, που δεν μας επιτρέπει να φτάσουμε με άνεση σε μακρινές αποστάσεις κόντρα σε δυνατό καιρό. Αυτό γίνεται γιατί το κυρτωμένο σχήμα του, στροβιλίζεται στον αέρα με αποτέλεσμα να μειώνετε απότομα η ταχύτητα του κατά την ρίψη. Αντίθετα όλα τα μοντέλα της εταιρίας Halco διαθέτουν εξαιρετική αεροδυναμική και μπορούν να χαρακτηριστούν ως οι πρωταθλητές απόστασης στα κουτάλια. Η αυστραλέζικη αυτή εταιρία διαθέτει μια πλήρη γκάμα ενώ στην χώρα μας εισάγονται τα πιο σημαντικά της μοντέλα που είναι το Twisty, το Sliced, το Hexagon, το Streaker και το Wobbler. Όλα εκτός από το τελευταίο διαθέτουν απίστευτη αεροδυναμική ενώ η κίνηση τους είναι σχεδόν παρόμοια : σφιχτή που ενεργοποιείται από μεσαίες ταχύτητες και πάνω.

Το καθένα από αυτά παράγεται σε μεγάλη ποικιλία μεγεθών που αγγίζει ακόμα και τα 85 γραμμάρια στο μοντέλο Sliced ενώ στα υπόλοιπα το μεγαλύτερο μέγεθος είναι τα 70 γραμμάρια, με εξαίρεση το Streaker που το όριό είναι στα 55 γραμμάρια και το Wobbler στα 40 γραμμάρια. Τα κουτάλια αυτά θα τα βρείτε πιο εύκολα από ότι το Krocodile και μην επηρεαστείτε αν κάποιος μαγαζάτορας από άγνοια σας τα παρουσιάσει σαν πλάνους για το jigging.





“…Όλα τα τεχνητά είναι χρήσιμα και αν θα έπρεπε να αποκλείσουμε κάποιο από τις θήκες μας, αυτό σίγουρα δεν θα έπρεπε να είναι τα κουτάλια…”





Ένα άλλο κουτάλι που απευθύνεται στο spinning είναι το Tamentai της Duel. Στην ουσία πρόκειται για έναν πλάνο για το jigging που παράγεται και σε μικρά μεγέθη τα οποία μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε από την ακτή. Τα μεγέθη των 28, 40 και 60 γραμμαρίων διαθέτουν σαλαγκιά ενώ αυτά των 80, 100 και 150 διαθέτουν assist hook δηλαδή αγκίστρι πλάνου του jigging. Η κίνηση τους σε όλα τα μεγέθη δίνει ένα πολύ καλό rolling και τα πρισματικά αυτοκόλλητα λαμπυρίζουν εξαιρετικά μέσα στο νερό. Επίσης τα μικρά μεγέθη διαθέτουν σαλαγκιά τύπου Barbarian δηλαδή ο τύπος σαλαγκιάς που έχει το αρπάδι προς τα έξω για καλύτερο κράτημα.




Το πιο οικονομικό κουτάλι της αγοράς που δεν έχει σχεδόν τίποτα να ζηλέψει από τα αλλά είναι το Killer της εταιρίας Grauvell. Εξαιρετικά φθηνό σε σχέση με τα υπόλοιπα της αγοράς και επιπλέον το βρίσκεται εύκολα σε τέσσερα μεγέθη των 21, 28, 40 και 70 γραμμαρίων.

Διαθέτει στριφτάρι για να μπορείτε να το δένετε απευθείας πάνω στην πετονιά αλλά προσωπικά προτιμώ να το αφαιρώ ώστε να ενεργοποιώ την κίνηση του σε πιο αργές ταχύτητες. Μειονέκτημα του είναι η πολύ χαμηλής ποιότητας σαλαγκιά την οποία πρέπει να αλλάξετε αμέσως μετά από την αγορά, αν δεν θέλετε να την δείτε να ανοίγει σαν βούτυρο κατά την διάρκεια της μάχης με ένα μεγάλο ψάρι. Μιλάω εκ πείρας μιας και κάτι τέτοιο έπαθα πρόσφατα, έχοντας ξεχάσει να την αλλάξω με μια ενισχυμένη. Κατά τα άλλα πρόκειται για ένα πολύ αξιόλογο κουτάλι με ανοιχτή κίνηση και πολύ καλή αεροδυναμική που έχει αποδώσει σε μεγάλη γκάμα ψαριών.




Για το τέλος άφησα ένα κουτάλι για light καταστάσεις που είναι το Toby της Abu Garcia. Παλιός γνωστός για τους συρταδόρους, έχει αποδείξει την αξία του στην πάροδο του χρόνου και εισάγεται στα 10 και 18 γραμμάρια. Στο spinning λόγω βάρους μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο με ελαφρύ εξοπλισμό. Η εταιρία το παράγει σε μεγάλη γκάμα μεγεθών μέχρι και 60 γραμμάρια αλλά δυστυχώς εισάγεται μόνο σε αυτά τα δυο μεγέθη που προανέφερα.





Τα κουτάλια και ο εξοπλισμός

Τα τεχνητά αυτά δολώματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν με επιτυχία στο ελαφρύ και μεσαίο spinning ενώ η χρήση τους στο βαρύ θεωρείται κάτι παραπάνω από απαραίτητη. Με τα κουτάλια που έχουν βάρος από εξήντα έως εκατόν είκοσι γραμμάρια θα αναζητήσουμε τα μεγάλα ψάρια όπως οι λίτσες, οι μεγάλες παλαμίδες και τα ενήλικα γοφάρια. Επίσης ο βαρύς εξοπλισμός μας σε συνδυασμό με τα μεγάλα κουτάλια θα μας επιτρέψουν να ψαρέψουν κόντρα σε δυνατούς καιρούς όπου κανένα άλλο τεχνητό δόλωμα δεν μπορεί να διανύσει την επιθυμητή απόσταση ρίψης. Οι αφροί των κυμάτων και η θολούρα που δημιουργείται σε μια άστατη θάλασσα κρύβουν πολύ έντεχνα την όχι και τόσο ρεαλιστική μορφή των κουταλιών, με συνέπεια οι θηρευτές να ξεγέλιουνται από τις ασημένιες λάμψεις τους και να επιτίθενται με μανία. Το πρόβλημα που θα συναντήσετε, αν θέλετε να ψαρέψετε με βαριά κουτάλια, είναι η εύρεση εξειδικευμένων καλαμιών spinning που μπορούν να ανταπεξέλθουν στην ασφαλή ρίψη μεγάλων γραμμαρίων. Αυτή την στιγμή στην χώρα μας οι εταιρίες δεν εισάγουν τέτοια εξειδικευμένα καλάμια, πλην ελάχιστων εξαιρέσεων, οπότε η μοναδική λύση για όσους ασχολούνται με αυτό το ψάρεμα είναι τα καλάμια του surf. Η πληθώρα διαφορετικών μοντέλων που υπάρχουν στην αγορά δίνουν την δυνατότητα στον καθένα να επιλέξει ένα αξιόλογο καλάμι μεταξύ πολλών άλλων. Το μόνο κριτήριο που πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας κατά την επιλογή είναι το βάρος του καλαμιού αφού σε αντίθεση με την τεχνική του surfcasting, εμείς πρέπει να κάνουμε συνεχόμενες ρίψεις με αυτό. Άρα η κούραση επέρχεται πολύ πιο γρήγορα αν ο εξοπλισμός μας είναι αρκετά πιο βαρύς από κάποιόν πιο ελαφρύ.

“…Κόντρα σε δυνατούς καιρούς μόνο τα κουτάλια μπορούν να ανταπεξέλθουν στις αυξημένες απαιτήσεις…”




Αντίθετα με ότι συμβαίνει στην βαριά κατηγορία του spinning, στις άλλες κατηγορίες μπορούμε να βρούμε μεγάλη γκάμα καλαμιών, τα οποία στην ουσία είναι τα καλάμια που χρησιμοποιούμε για να ψαρέψουμε όλα τα τεχνητά δολώματα. Ένα μεσαίο σύνολο που μπορεί να ρίξει με ασφάλεια κουτάλι 40 γραμμαρίων είναι ίσως το πιο χρήσιμο εργαλείο για τις περισσότερες περιπτώσεις που η χρήση μεσαίου κουταλιού είναι απαραίτητη.



Πλεύσεις

Η πιο απλή πλεύση που μπορούμε να κάνουμε σε ένα οποιοδήποτε κουτάλι είναι η σταθερή ανάκτηση κατά την οποία εκμεταλλευόμαστε την φυσική κίνηση του που προκύπτει από την σχεδίαση του σχήματος του. Έτσι τα κουτάλια με κοίλο σχήμα εκτός από το γεγονός ότι ταλαντώνονται δεξιά και αριστερά, παρουσιάζουν και ένα μικρό ρολάρισμα στον άξονα τους. Τα κουτάλια με κοφτό σχήμα χωρίς κοίλες γωνίες εκτελούν αυτήν την έντονη ταλάντωση δεξιά και αριστερά αλλά δεν ρολάρουν στον άξονα τους. Υπάρχουν και κάποια που εσωτερικά διαθέτουν κάποιο κόψιμο το οποίο χρησιμεύει στην παραγωγή φυσαλίδων και αφρών που όμως η κίνηση τους δεν διαφέρει από αυτά με το κοφτό σχήμα. Έχοντας κατανοήσει την κίνηση των διαφορών τύπων κουταλιών μπορούμε να εκτελέσουμε πλεύσεις πιο σύνθετες από την απλή ανάκτηση. Μια από αυτές είναι να αφήσουμε το κουτάλι να βυθιστεί αρκετά και να αρχίσουμε να το επαναφέρουμε με απότομα τινάγματα έως την ακτή. Κάτι άλλο που μπορούμε να κάνουμε είναι να αφήνουμε το κουτάλι, μετά από κάθε τίναγμα, να βυθίζεται για λίγο και έπειτα να αρχίζουμε την ανάκτηση. Υπάρχουν πολλοί συνδυασμοί των παραπάνω πλεύσεων οι οποίοι αυτόματα μας δίνουν την δυνατότητα να παρουσιάζουμε κάθε φορά μια διαφορετική εικόνα στα μάτια των ψαριών. Άλλωστε δεν είναι λίγες οι φορές που έχουν πιαστεί ψάρια σε κουτάλια κατά την διάρκεια μιας πλεύσης που προέκυψε από κάποιο συγκεκριμένο συνδυασμό κινήσεων του spinner.

Πιάνουν τα κουτάλια ψάρια από την ακτή;»

Η παραπάνω ερώτηση είναι μια απορία που έχουν πολλοί, άσχετα αν ασχολούνται ή όχι με το spinning. Η απάντηση είναι καταφατική και για να το πάω ένα βήμα παραπέρα πρέπει να διευκρινίσω ότι τα κουτάλια έχουν ξεγελάσει όλα τα ψάρια που μπορείς να πιάσεις με spinning. Δεν μιλάω για θεωρίες αλλά για πραγματικά γεγονότα που έχουν συμβεί είτε σε εμένα, είτε σε φίλους. Μάλιστα πολλοί θεωρούσαν ότι, ειδικά το μεγάλο λαβράκι, δεν μπορεί να ξεγελαστεί με ένα τέτοιου τύπου δόλωμα. Υπάρχουν όμως πολλές αναφορές spinner που ασχολούνται με το ψάρεμα της μεγάλης λίτσας, όπου έπιασαν μεγάλα λαβράκια όπως και άλλων φίλων που έπιασαν λαβράκια απλώς ψαρεύοντας με κουτάλι. Άρα είναι αδιαμφισβήτητο ότι τα κουτάλια μπορούν να χρησιμοποιηθούν με επιτυχία στο ψάρεμα μας. Το θέμα που πρέπει να μας απασχολεί είναι τα μειονεκτήματα των κουταλιών που δεν είναι άλλα από την μην ρεαλιστική εμφάνιση τους, σε σχέση για παράδειγμα με ένα minnow, και η «τραχιά» κίνηση τους μέσα στο νερό αν τα συγκρίνουμε με άλλου τύπου τεχνητά δολώματα. Κακά τα ψέματα η χρήση τους από εμένα γίνεται όταν δεν μπορώ να φτάσω τα ψάρια ή κόντρα σε δυνατούς καιρούς και ποτέ δεν τα προτίμησα αν μπορούσα να χρησιμοποιήσω ένα πιο ρεαλιστικό σε όψη και κίνηση τεχνητό. Από την άλλη νιώθω μεγάλη ασφάλεια έχοντας μαζί μου μια καλή συλλογή από κουταλιά γιατί μου δίνεται η δυνατότητα να ψαρέψω κάτω από όλες τις συνθήκες που θα συναντήσω. Πιστεύω ότι δύσκολα θα εφευρεθεί κάποιου άλλου τύπου τεχνητό το οποίο θα τα αντικαταστήσει, οπότε τα «διαχρονικά κουτάλια» θα μας συντροφεύουν για πολύ καιρό ακόμα στο ψάρεμα μας.



Κουτάλια για… αμερικάνικα γοφάρια!

Στις ακτές του Ατλαντικού βασιλεύει ένας θηρευτής τον οποίο συναντάμε με το όνομα «bluefish» και δεν είναι άλλος από το δικό μας γοφάρι. Το ψάρεμα του με spinning στις αμερικανικές ακτές είναι πολύ διαδεδομένο εδώ και πολλά χρόνια, αποτελώντας τρόπο διασκέδασης για πολλές γενιές. Λογικό λοιπόν είναι σε αυτά τα μέρη του κόσμου, να εξελιχθούν πολλά είδη τεχνητών δολωμάτων για το ψάρεμα του συγκεκριμένου ψαριού. Ο κυρίαρχος τύπος, που παραμένει μέχρι σήμερα αναντικατάστατος, είναι τα κουτάλια τα οποία εξελίχθηκαν σε διάφορες μορφές και σχήματα.

Το πιο κοινό κουτάλι που μπορείς να βρεις σε μεγάλες ποσότητες και σε πολύ χαμηλή τιμή, είναι ένα απλό κοφτό μέταλλο με την προσθήκη ενός αγκιστριού στο τέλος. Πάνω στο αγκίστρι υπάρχει περασμένο ένα σιλικονούχο δόλωμα που παίζει τον ρόλο της ουράς. Αυτό είναι το πιο απλό, κοινό κουτάλι για το ψάρεμα των γοφαριών αλλά υπάρχουν και άλλα πιο σύνθετα εκ των οποίων θα αναφέρω τα πιο εντυπωσιακά.





Η ανάγκη για ένα popper το οποίο θα είχε βάρος ώστε να φτάσει πολύ μακριά, οδήγησε του Αμερικάνους spinners στην κατασκευή του… μεταλλικού popper! Πρόκειται για έναν μεταλλικό κύλινδρο ο οποίος μόλις αρχίσουμε και τον σέρνουμε εκτελεί την ίδια κίνηση που κάνει ένα popper. Το πιο συνηθισμένο μοντέλο βλέπετε στην φωτογραφία ενώ υπάρχουν πολλές παραλλαγές.



Ένα άλλο αξιόλογο κουτάλι είναι της αμερικάνικης εταιρίας Roberts Lures το οποίο δεν είναι κατασκευασμένο από μέταλλο αλλά από amorphous resin thermoplastic δηλαδή από κάποιου τύπου ανθεκτικό πλαστικό. Διαθέτει μια φανταστική κίνηση πάνω στην επιφάνεια του νερού που προσμοιάζει μικρό ψάρι το οποίο πανικόβλητο προσπαθεί να ξεφύγει από κάποιον θηρευτή. Τα συγκεκριμένο κουτάλι έχει γίνει ανάρπαστο τόσο στην Ιταλία όσο και στην Ισπανία καθώς χρησιμοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία όχι μόνο στο ψάρεμα του γοφαριού αλλά και στο ψάρεμα της ενήλικης λίτσας Amia.






Στην κατοχή μου έχω κάποια αμερικάνικα κουτάλια τα οποία μου έφεραν φίλοι από ταξίδια στις Η.Π.Α αλλά ακόμα δεν τα έχω δουλέψει τόσο όσο θα ήθελα για να αποδώσουν. Πάντως έχει ενδιαφέρον να μπορούμε να χρησιμοποιούμε τεχνητά τα οποία είναι δοκιμασμένα σε άλλες συνθήκες αλλά για τα ίδια ψάρια που έχουμε και εμείς.



Σαλαγκιά ή αγκίστρι;

Μια βελτίωση την οποία μπορούμε να κάνουμε στα κουτάλια που έχουμε στην κατοχή μας είναι να αλλάξουμε την κλασσική σαλαγκιά με ένα μεγάλο αγκίστρι. Ο λόγος ο οποίος είναι καλό να κάνουμε αυτήν την αλλαγή είναι διότι πολλές φορές η σαλαγκιά αδυνατεί να συγκρατήσει το ψάρι με αποτέλεσμα να ξαγκιστρώνεται ή ακόμα και να ανοίγει. Ένα αγκίστρι αν καρφώσει πολύ δύσκολα θα φύγει από το ψάρι και ακόμα δυσκολότερα θα ανοίξει. Επίσης μπορούμε να προσθέσουμε πάνω στο αγκίστρι οποιοδήποτε σιλικονούχο θέλουμε ώστε να του δώσουμε μια πιο ρεαλιστική κίνηση μέσα στο νερό. Βεβαία εννοείται ότι το αγκίστρι είναι πιο χρήσιμο όταν στοχεύουμε σε μεγάλα ψάρια άρα και η αλλαγή αυτή είναι θετική όταν γίνεται σε μεγάλου βάρους κουτάλια.




Πλάνοι


Οι πλάνοι μας είναι γνωστοί από την τεχνική του jigging αλλά υπάρχουν και κάποιοι που χρησιμοποιούνται κυρίως στην Ιαπωνία για το spinning με στόχο το λαβράκι. Αυτοί οι πλάνοι (ή jigs) είναι σχεδιασμένοι για να μπορούν να κάνουν κίνηση μετά από ρίψη αλλά και αν θέλουμε να τους ψαρέψουμε από σκάφος. Δυστυχώς είναι δύσκολο να τους βρείτε καθώς στην ελληνική αγορά υπάρχει μόνο ένα μοντέλο 25 γραμμαρίων το Burdock της Bassday. Αναγκαστικά για μεγαλύτερη ποικιλία πρέπει να ψάξετε στο διαδίκτυο και συγκεκριμένα στην ιαπωνική αγορά. Γεγονός πάντως είναι πως πρόκειται για ένα τύπου τεχνητό δόλωμα το οποίο θα μας απασχολήσει πολύ στο μέλλον.




Όσον αφορά τους πλάνους του jigging μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τα μικρά γραμμάρια αλλά χωρίς να ξεχνάμε τον προορισμό αυτών των δολωμάτων. Καλύτερη απόδοση θα έχουμε εάν τους κάνουμε πλεύση με το καλάμι χαμηλά και εκτελώντας κοφτά τινάγματα. Επίσης το assist hook μπερδεύεται αρκετές φορές κατά την ρίψη για αυτό η αλλαγή του με ένα απλό αγκίστρι η σαλαγκιά θα μας κάνει την ζωή πιο εύκολη.







Το παρόν άρθρο έχει δημοσιευτεί το 2008 στο περιοδικό Thalassa