Κέφαλος-mugil cephalus

--------------------------------------------------------------------------------

Δύο είναι οι περιπτώσεις που ο κέφαλος επιδεικνύει τις... πτητικές του ικανότητες: όταν του πετάξεις ένα κομμάτι ψωμί πάνω από τον μόλο ή όταν του πετάξεις ένα μπιζόβολο για να τον πιάσεις και βρεθεί ο ίδιος πάνω στον μόλο. Στην Ελλάδα, παλιά τους έτρωγε ο κόσμος τους κέφαλους. Ηταν το εύκολο φαγητό. Αρκούσε ένα ξεροκόμματο ψωμί τυλιγμένο σε πολυάγκιστρο και ρίξιμο της πετονιάς στα ρηχά. Τη δεκαετία του 1970 δεν υπήρχε παραλία, ακόμη και στην πυκνοδομημένη Αττική, που να μην πιάνεις κέφαλους με απόχη, εκεί που το νερό έφτανε στο γόνατο. Εχει μια νωθρότητα στην κίνησή του ο κέφαλος, παρά το γεγονός ότι δεν πρόκειται για μεγάλο ψάρι. Το μήκος του κυμαίνεται συνήθως από 30 μέχρι 70 εκατοστά, αλλά είναι η κοψιά του κεφαλιού του εκείνη στην οποία οφείλεται και η ονομασία του. Εχει μεγάλο και πλατύ κεφάλι με κοντό και αμβλύ ρύγχος, που καταλήγει σε χοντρά και σκληρά χείλη. Πλατιά είναι και η ράχη του ψαριού, σκεπασμένη με μεγάλα λέπια.

Επιστημονικά λέγεται Μugil cephalus, καθώς ανήκει στην οικογένεια των μουγιλίδων, όμως ανάλογα με την ποικιλία και την ηλικία τους οι κέφαλοι έχουν διάφορα ονόματα- όπως στειράδια, χρυσόχρωμοι, μπάφες. Αυτές οι τελευταίες, που είναι οι αυγωμένες θηλυκές, αποτελούν και τη χρυσή εφεδρεία του είδους, επειδή από τις ωοθήκες τους παράγεται το περίφημο αγοτάραχο.

Να πούμε εδώ ότι οι κέφαλοι συχνάζουν στις λιμνοθάλασσες και πολλές φορές «ανηφορίζουν» και σε ποτάμια. Μία από τις λιμνοθάλασσες που επισκέπτονται για να τραφούν είναι εκείνη του Μεσολογγίου και οι ψαράδες τούς πιάνουν με παγίδες από πασσάλους που λέγονται διβάρια. Εκεί αναπαράγονται. Το σώμα του αυγοτάραχου χωρίζεται σε δύο επιμήκεις και κυλινδρικούς λοβούς, οι οποίοι καταλαμβάνουν περίπου το μισό σώμα του ψαριού. Οι μπάφες, από τις οποίες αφαιρείται το αυγοτάραχο, πωλούνται στην αγορά σε προσιτές τιμές και συνήθως μαγειρεύονται στον φούρνο με μυρωδικά ή γίνονται βραστές στην κατσαρόλα.

Οι κέφαλοι ζουν σε κοπάδια και τρέφονται με μαλάκια, καρκινοειδή, αλλά και φύκια που συνθλίβουν στο στομάχι τους. Γεννούν τα αυγά τους στο πέλαγος, κυρίως από τον Ιούλιο μέχρι τον Οκτώβριο.